Fryderyk II "Wielki" Piast (urodzony w Legnicy, 12 albo 14 lutego 1480 roku, zmarł w Legnicy, 17 października 1547 roku) herb
Syn Fryderyk I Piasta, księcia legnickiego i Ludmiły Podiebradówny, księżnej na Brzegu i Oławie, regentki legnicko-brzeskiej, córki Jerzego I z Podiebradów, króla Czech.
Książę brzeski od 9 maja 1488 roku do 9 maja 1495 roku i od 30 sierpnia 1521 roku do 17 października 1547 roku, książę legnicki od 9 maja 1495 roku do 17 października 1547 roku, namiestnik Dolnego Śląska od 9 kwietnia 1516 roku do 1528 roku, książę wołowski od 1524 roku do 17 paździerbnka 1547 roku, książę zastawny Głogowa od 1540 roku do 1543/1544 roku, książę zastawny Ziębic w 1542 roku.
25 listopada 1515 roku we Wrocławiu poślubił Elżbietę Jagiellonkę (urodzona na Litwie, 13 listopada 1482 roku, zmarła w Legnicy, 16 lutego 1517 roku), córkę Kazimierza IV Jagiellończyka, króla Polski, wielkiego księcia litwy i Elzbiety Habsburżanki, córki Albrechta II Habsburga, króla Niemiec, Czech i Węgier. 24 listopada 1519 roku poślubił Zofię Hohenzollern (urodzona na zamku w Ansbach, 10 marca 1485 roku, zmarła na zamku w Legnicy, 24 maja 1537 roku), córkę Fryderyka V "Starszego" Hohenzollerna, margrabiego brandenburskiego na Ansbach i Zofii Jagiellonki, córki Kazimierza IV Jagiellończyka, króla Polski, wielkiego księcia Litwy.
Zwany w tradycji legnickiej "Wielkim", najwybitniejszy książę legnicki. 9 maja 1488 roku umiera ojciec Fryderyk I, w imieniu małoletnich książąt Jana, Fryderyka i Jerzego, regencję w księstwie legnicko-brzeskim obejmuje matka, księżna-wdowa Ludmiła. W latach 1497-1499 Fryderyk zatrzymał się na dworze króla Czech i Węgier, Władysława Jagiellończyka swojego lennika. Władał Księstwem Legnickim od 1498 roku a Księstwem Brzegu od 1521 roku. W 1504 roku bracia podzielili się spadkiem: Fryderyk objął Legnicą, Jerzy Brzeg. W 1507 roku Fryderyk odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Po powrocie rozwinął aktywna działalność, która po latach miała wynieść Legnicę do rangi jednego z najbardziej liczących się księstw.
W 1488 roku, po śmierci ojca, Fryderyk II Legnicki i jego bracia zostali formalnymi władcami Księstwa Legnicko-Brzeskiego. W 1505 roku bracia podzielili między siebie terytorium odziedziczone po ojcu. Fryderyk II Legnicki przejął cześć legnicką. Książę Fryderyk II rozpoczął rządy w Brzegu po bezpotomnej śmierci brata Jerzego I 30 maja 1521 roku. Drugi syn Fryderyka I i Ludmiły jeszcze przed objęciem księstwa brzeskiego posiadał przywilej wolnego dziedziczenia, który umożliwiał mu swobodne dysponowanie dobrem.
Dzięki dobrym stosunkom z Ludwikiem Jagiellończykiem, Fryderyk zabezpieczył sobie prawo do dowolnego dysponowania swoim księstwem w 1522 i w 1524 roku. 19 października 1537 roku zawarł w Legnicy bardzo istotny z politycznego punktu widzenia układ dziedziczny ze swoim krewnym elektorem Joachimem II. Następstwem jego był projekt, który przewidywał małżeństwo Jerzego, syna Fryderyka z córka elektora Barbarą oraz ślub elektora Jana Jerzego z córką księcia legnickiego Zofią. Po ośmiu latach doszło do zawarcia tych związków. Oznaczało to, w przypadku wymarcia męskiej linii książąt Legnicy, Brzegu i Wołowa całe terytorium miało przypaść Brandenburgii, w przeciwnym wypadku Łużyce obszar Brandenburgii miał przypaść legnickim Piastom. Z politycznych względów stany czeskie, a także cesarz Ferdynand I były przeciwne takiemu układowi. Decyzją sądu królewskiego 18 maja 1546 roku pakt familijny został anulowany.
Dzięki swej doskonałej polityce finansowej powiększył obszar księstwa o ziemie zaodrzańskie, stając się pierwszym księciem legnicko-wołowsko-brzeskim Fryderyk w latach młodzieńczych od 1507 roku, nie będąc obciążonym obowiązkami państwowymi, wzorując się na księciu legnickim Ludwiku II odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej.
Za jego rządów istniał założony w Legnicy uniwersytet. W swoich miastach książę działał na rzecz porządku, czystości, zlecając oświetlanie i brukowanie ulic. Do jego osiągnięć należało także zwiększanie obronności miast jego państwa. Za jego wolą Legnica zmieniła swój układ przestrzenny zamieniając liczne kaplice i kościoły za murami miasta w system forteczny.
W latach 1516-1526 Fryderyk II sprawował urząd dowódcy na Dolny Śląsk. Po śmierci brata Jerzego, przejął po nim księstwo brzeskie umacniając tym samym swoją pozycję na Śląsku. W 1523 roku kupił od biskupa Jana V Turzo Wołów z okolicami i uzyskał w zastaw księstwa Głogowskie (1540-1544), i w 1542 roku księstwa ziębickieego i Ząbkowic Śląskich. Zręcznie działając dyplomatycznie pośredniczył pomiędzy swoimi szwagrami, Wielkim Mistrzem Albrechtem von Brandenburg-Ansbach, późniejszym księciem w Prusach i polskim królem w sprawie układu krakowskiego z dnia 8 kwietnia 1525 roku. Dwa dni później Fryderyk II uczestniczył na rynku w Krakowie w hołdzie pruskim, w wyniku którego Prusy Zakonne zostały przekształcone w Księstwo Pruskie jako lenno Polski.
Przed 1521 rokiem było na przedmieściach około pięciu kościołów i kaplic, w tym perła gotyku Kolegiata p.w. Grobu Świętego czy kościół Św. Jakuba w pobliżu Bramy wrocławskiej, wszelkie przyle przybytki książę w obawie przed Turkami kazał rozebrać a na ich miejscu usypać wały i tworzyć drugą fosę.
Razem z małżonką Zofią, pan na Legnicy ufundował także armatę z brązu dla obrony miasta. W 1523 roku książę korzystając z owoców prosperyty w księstwie i mając pełny skarbiec kupił od biskupa Jana V przedstawiciela rodu Thurzo miasto Wołów wraz z okolicami. Nowa posiadłość została nazwana Księstwem Wołowskim i przyłączona do państwa Legnickiego.
W 1523 roku przeszedł na protestantyzm zezwalając ludności księstwa także na wolność wyznania. Przez wiele lat popierał reformatora Kaspara Schwenkfelda, w końcu jednak pod naciskiem suwerena, króla czeskiego Ferdynanda I, zmusił go z racji jego radykalizmu do emigracji.
W czasie panowania Fryderyk II zainteresował się kwestią obronności miasta. Wzmocnił fortyfikacje, co było spowodowane groźbą najazdu tureckiego na Śląsk. Budując mury obronne, zdecydował się nawet zburzyć kościół Najświętszej Maryi Panny, który znajdował się za Bramą Wrocławską. Informację tę potwierdza zarówno J. Schickfusius, jak i F. W. Sommersberg, którzy umiejscawiają wydarzenie w dniu 7 marca 1534 roku. Zniszczeniu uległy również kościół i klasztor dominikański. Ocalało jedynie kościelne prezbiterium. Książę tłumaczył decyzję faktem, iż wyżej wymienione zabudowania stały zbyt blisko murów miejskich.
Fryderyk II utrzymywał bliskie kontakty z Rzeczypospolitą, szczególnie z królem polski Zygmuntem I "Starym". 8 kwietnia 1525 roku, ze względu na bliskie koligacje rodzinne z Hohenzollernami, a także na przyjaźń Zygmunta I króla Polski, wybrano go testorem traktatu krakowskiego. Związek z Domem Brandenburskim pozostał jednak częścią jego testamentu politycznego i był realizowany przez jego synów, zwłaszcza Jerzego II brzeskiego.
W 1526 roku Fryderyk II był jednym z kandydatów na tron czeski (po matce Ludmile był wnukiem króla Jerzego z Podiebradów).
Rok 1534 przyniósł daleko idące zmiany. Została zapoczątkowana reformacja w księstwie brzeskim. Stało się tak z inicjatywy panującego. Fryderyk II nakazał klerowi stosować luterańskie ceremonie chrztu i komunii. Duchowni, którzy nie zastosowali się do rozporządzenia księcia, zostali zmuszeni do opuszczenia księstwa. Strach przed wygnaniem lub karą śmierci sprawił, że większość księży zdecydowało się przyjąć nauki Lutra.
18 października 1537 roku Fryderyk II zawarł w Legnicy traktat o przeżycie z księciem Joachimem Hohenzollernem, margrabią Brandenburgii. Zawarty traktat o wzajemnym dziedziczeniu, po latach musiał wypowiedzieć pod naciskiem suwerena i stanów czeskich.
W 1539 roku Fryderyk II, obawiając się zagrożenia tureckiego, spisał testament, w którym zobowiązał swoich synów do kontynuowania remontu i przebudowy zamku oraz dalszego fortyfikowania Brzegu i Oławy na wypadek działań wojennych. W 1542 roku poszerzył także władztwo na południu, gdy tytułem zastawu objął księstwo ziębickie.
W 1515 roku poślubił Elżbietę, najmłodszą córkę króla Kazimierza Jagiellończyka, która zmarła kilkanaście miesięcy później przy porodzie jedynej córki. W 1519 roku ożenił się ponownie z Zofią Hohenzollern, siostrzenicą swojej pierwszej żony. Miał z nią dwóch synów oraz córkę, żonę Jana Jerzego Hohenzollerna margrabiego Brandenburgii.
Fryderyk II zmarł 17 września 1547 roku w Legnicy i został pochowany w części chóralnej kościóła Św. Jana Chrzciciela. Sarkofag jego i jego obu żon uległy zniszczeniu podczas budowy nowego kościoła św. Jana. Fryderyk II w czasie swoich rządów dokonał przebudowy zamku, podjął próbę stworzenia legnickiego protestanckiego uniwersytetu, a także stworzył nowoczesny system opieki społecznej i zdrowotnej. Prawdopodobnie już w 1504 roku uruchomił w Legnicy mennicę w celu bicia groszy i półgroszy. Jako pierwszy śląski książę w 1523 roku publicznie uznał reformację.
Żródła:
"MONETY KSIĄŻĄT KARNIOWSKICH" - Katalog 1497-1997 - autor: Piotr Kalinowski, 2009
Fryderyk II legnicki (Wielki) w "Poczet.com" autorstwa: Michała Szustera
Fryderyk II legnicki w "Wikipedia"
Fryderyk II Legnicki "Liegnitz.pl"
FRYDERYK II LEGNICKI w "Piastowie - Przodkowie"
12-02-2021
24-03-2020